Τον Φλεβάρη του 1822 η περιοχή του Βερμίου και του Ολύμπου συγκλονίζεται από την έκρηξη της επανάστασης εναντίον των Τούρκων. Κέντρο της εξέγερσης αναδεικνύεται η αμιγώς ελληνική Νάουσα με αρχηγούς τον Ζαφειράκη Λογοθέτη και τον Αναστάσιο Καρατάσο. Οι επαναστάτες μετά από την ανεπιτυχή προσπάθεια κατάληψης της Βέροιας συμπτύχθηκαν στην οχυρωμένη Νάουσα, όπου είχαν συγκεντρωθεί και πληθυσμοί από τα γύρω χωριά. Παρά την ηρωική αντίσταση των επαναστατών η πόλη υπέκυψε στις ανώτερες αριθμητικά τουρκικές δυνάμεις προς το τέλος της εβδομάδας της Διακαινησίμου και παραδόθηκε στην λεηλασία. Χιλιάδες κάτοικοί της αιχμαλωτίστηκαν τότε ή θανατώθηκαν. Μέσα στον χαμό, δεκατρείς γυναίκες με τα παιδιά τους εγκλωβίστηκαν στο δυτικό άκρο της πόλης στην περιοχή Στουμπάνοι, έχοντας μπροστά τους τα αφρισμένα νερά της Αράπιτσας και πίσω τους τις ορδές των Τούρκων. Προτίμησαν την παγωμένη αγκαλιά του ποταμού από την ατιμωτική αγκαλιά των εχθρών τους. Μαρτυρικό θάνατο βρήκαν και οι γυναίκες των αρχηγών της επανάστασης που σύρθηκαν αλυσοδέσμιες στην Θεσσαλονίκη. Ο ίδιος δε ο Ζαφειράκης σκοτώθηκε προσπαθώντας να διαφύγει. Από την άλλη ο Καρατάσος με τα διασωθέντα στρατιωτικά σώματα των επαναστατών συνέχισαν την δράση τους στην Ν. Ελλάδα. Όσοι από τους κατοίκους γλίτωσαν και παρέμειναν στην Μακεδονία περιπλανήθηκαν για αρκετά χρόνια πριν αμνηστευτούν και επιστρέψουν στην κατεστραμμένη πόλη. Για τον ηρωισμό των κατοίκων απέναντι σε έναν πανίσχυρο αντίπαλο και την συνεισφορά τους στον Αγώνα για την Ανεξαρτησία από τον Τουρκικό ζυγό η Νάουσα είναι η μόνη πόλη που φέρει τον τίτλο «Ηρωική», με Βασιλικό Διάταγμα από το 1955. Η Εκκλησία δε, τιμώντας τους Ναουσαίους που προτίμησαν να πεθάνουν παρά να αλλαξοπιστήσουν, ανακήρυξε τους νεκρούς αγίους νεομάρτυρες.
