Παραδοσιακός Οικισμός Αρκοχωρίου
Σφηνωμένο ανάμεσα στους δύο λόφους των Αγίων Αθανασίου και Δημητρίου, αθέατο και κρυμμένο μέσα στο πυκνό δάσος από δρυς, καστανιές και φιλύρες, το Αρκοχώρι (Αρκουδοχώρι) στέκεται πάνω σε διαδρομές πανάρχαιες των νομαδικών κοπαδιών που οδηγούνταν στις θερινές βοσκές τους και σε μονοπάτια που άνοιγε στο πέρασμά της η αρκούδα, που του έδωσε και το όνομά της. Το χωριό εμφανίζεται στο προσκήνιο της ιστορίας το έτος 1646. Είναι το μήλον της έριδος δύο Τούρκων αξιωματούχων που διεκδικούν τον προνομιούχο αυτό τόπο ο καθένας για τον εαυτό του. Υποταγμένοι για αιώνες στους Οθωμανούς αφέντες τους, οι κάτοικοι του Αρκουδοχωρίου θα συμμετάσχουν με γενναιότητα στην επανάσταση της Νάουσας το 1822, επανδρώνοντας τα επαναστατικά σώματα. Το χωριό όμως θα καταστραφεί ολοσχερώς από τους Τούρκους, πληρώνοντας τελικά πολύ ακριβά τον πόθο για λευτεριά. Από τους διασωθέντες ορισμένοι θα συνεχίσουν τον αγώνα και θα εγκατασταθούν στην Νότιο Ελλάδα. Κάποιοι πάλι επανέρχονται και επανοικίζουν το χωριό μαζί με οικογένειες από γειτονικές περιοχές της Μακεδονίας. Προς το τέλος του 19 ου αι. το χωριό θα γίνει τσιφλίκι, χάνοντας την πολιτική και την οικονομική του αυτοδυναμία.
Όχι πολύ αργότερα, στην αυγή του 20 ου αι., θα ξεσπάσει ο Μακεδονικός Αγώνας. Οι ελληνικές ανταρτικές ομάδες συχνά στήνουν το λημέρι τους στην δασώδη περιοχή γύρω από το Αρκουδοχώρι, ενώ κάτοικοί του αξιοποιούνται ως οδηγοί και οπλίτες. Το 1910 οι αρχηγοί των περισσότερων οικογενειών συστήνουν έναν ιδιόρρυθμο συνεταιρισμό, προκειμένου να εξαγοράσουν το χωριό τους από τον Τούρκο ιδιοκτήτη του. Για τον σκοπό αυτό δεν διστάζουν να στείλουν τους γιους τους να δουλέψουν ως μετανάστες στην Αμερική και να συγκεντρώσουν χρήματα για τον κοινό στόχο. Έτσι, όταν το 1912 ο Ελληνικός Στρατός απελευθερώνει την Κεντρική Μακεδονία το Αρκουδοχώρι είναι το μοναδικό ορεινό κεφαλοχώρι της Νάουσας. Οι δεκαετίες όμως που θα ακολουθήσουν δεν θα είναι εύκολες. Το χωριό δοκιμάζεται σκληρά από τις αλλεπάλληλες πολεμικές περιπέτειες, ιδιαίτερα δε κατά την Γερμανική Κατοχή και τον Εμφύλιο Πόλεμο. Μεσούντος του τελευταίου οι κάτοικοι παρεπιδημούν στην Νάουσα, όπου εγκαθίστανται στην πλειονότητά τους μόνιμα πια μετά το 1970.
Σήμερα το Αρκοχώρι κατοικείται από ελάχιστους μόνιμους κατοίκους. Παρόλα αυτά ποτέ δεν δείχνει έρημο. Οι "Αρκουδοχωρίτες" της Νάουσας συνεχίζουν τις πατροπαράδοτες ασχολίες στο χωριό, όπως η υλοτομία, η παραγωγή ξυλοκάρβουνου, η κτηνοτροφία και η μελισσοκομία. Ωστόσο, από την δεκαετία του 1950 καταγίνονται πια συστηματικά με την οπωροκαλλιέργεια που ευνοείται από το κλίμα και το υψόμετρο, δίνοντας ορεινά προϊόντα εξαιρετικής νοστιμιάς. Τα τελευταία χρόνια παμπάλαια έθιμα όπως το πανηγύρι του Προφήτη Ηλία και το κουρμπάνι του Αγίου Αθανασίου, αλλά και πρόσφατοι πολιτιστικοί θεσμοί όπως ο αγώνας ορεινού δρόμου, οι συναυλίες και οι διαλέξεις του καλοκαιριού συγκεντρώνουν στο χωριό πλήθος κόσμου.
Είναι αλήθεια ότι αξιοποιώντας την μοναδική του θέση, το φυσικό περιβάλλον και την αρχιτεκτονική του ομορφιά, το Αρκοχώρι έχει καταστεί εναλλακτικός τουριστικός προορισμός. Αξίζει λοιπόν να περιπλανηθούμε στα γραφικά δρομάκια, να θαυμάσουμε τις ανθοστόλιστες αυλές των πετρόκτιστων παραδοσιακών σπιτιών, να ξεδιψάσουμε με το παγωμένο νερό στις πέτρινες βρύσες και να γευτούμε τις λαχταριστές νοστιμιές που ετοιμάζουν οι μερακλήδες εστιάτορες και οι επιδέξιες μαγείρισσες του χωριού.
Κι ας μη μείνουμε μόνο μέσα στα όρια του οικισμού. Γιατί από το Αρκοχώρι ξεκινούν πλήθος μονοπάτια που οδηγούν σε κρυστάλλινες πηγές, ξέφωτα με μαγευτική θέα και ανήλιαγους δρυμώνες όπου κυβερνάνε ο λύκος και η αρκούδα.
