Ολοκληρωμένη ήταν η ενημέρωση και χρήσιμα τα συμπεράσματα της ομιλίας με θέμα: «Μεταχρωματικό έλκος: μια ασθένεια που απειλεί με εξαφάνιση τα πλατάνια της Ελλάδας», την οποία διοργάνωσε ο Δήμος Νάουσας το Σάββατο (14/7) στην αίθουσα συνεδρίων του ξενοδοχείου «Βέρμιον», με ομιλητή τον Δρ. Δασολόγο-Φυτοπαθολόγο κ. Παναγιώτη Τσόπελα, ερευνητή στο Ινστιτούτο Μεσογειακών και Δασικών Οικοσυστημάτων.
Χαιρετίζοντας την εκδήλωση ο Δήμαρχος κ. Αναστάσιος Καραμπατζός, μεταξύ άλλων, τόνισε ότι σκοπός της πρωτοβουλίας του Δήμου είναι η υπεύθυνη ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση πολιτών, φορέων και περιβαλλοντικών ομάδων για την επικίνδυνη ασθένεια που απειλεί να εξαφανίσει τα πλατάνια σε αρκετές περιοχές της χώρας μας. Επεσήμανε ότι στην περιοχή της Νάουσας δεν έχει εκδηλωθεί η ασθένεια, ωστόσο, όπως είπε, «το «προλαμβάνειν είναι καλύτερο του θεραπεύειν», γι’ αυτό χρειάζεται σωστή πληροφόρηση και έγκαιρη λήψη προληπτικών μέτρων. Σημείωσε ότι στη Νάουσα υπάρχουν εκατοντάδες πλατάνια που δημιουργούν περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους όπως το άλσος του Αγίου Νικολάου, η Αράπιτσα, το δημ. πάρκο κ.ά. Αυτός, όπως είπε, είναι ο λόγος που επιλέξαμε το άλσος για την πραγματοποίηση της ομιλίας. Σημείωσε ότι ο Δήμος σε συνεργασία με το Δασαρχείο και τις αρμόδιες υπηρεσίες της Περιφέρειας, θα είναι σε διαρκή εγρήγορση και ετοιμότητα για να προστατευτεί ο φυσικός πλούτος της περιοχής, λέγοντας χαρακτηριστικά «φανταστείτε τον Άγιο Νικόλαο χωρίς πλατάνια. Γι’ αυτό χρειάζεται όλοι να συμβάλλουμε στην προστασία του». Ευχαρίστησε το Δρ. κ. Τσόπελα, που αποδέχθηκε την πρόσκληση του Δήμου να μιλήσει ως ο πλέον ειδικός Έλληνας επιστήμονας για το σοβαρό ζήτημα, και τον καθηγητή κ. Νίκου Κύρου για τη συμβολή του στην προετοιμασία της εκδήλωσης.
Ο κ. Τσόπελας, στην αρχή της ομιλίας εξήρε τη φυσική ομορφιά του Αγίου Νικολάου, λέγοντας ότι «έχω επισκεφθεί πολλά μέρη σε όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό, αυτό όμως το άλσος που διαθέτει η Νάουσα, είναι κάτι το ξεχωριστό».
Μιλώντας για την ασθένεια του μονοχρωματικού έλκους των πλατάνων, που προκαλεί ο μύκητας Ceratocystis platani, είπε ότι εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη χώρα μας το 2003 στην περιοχή της Μεσσηνίας και στη συνέχεια διαδόθηκε σε άλλες περιοχές της Πελοποννήσου, όπου νέκρωσε χιλιάδες δένδρα. Το 2010 η ασθένεια διαπιστώθηκε στην Ήπειρο στις περιοχές των Ιωαννίνων και της Θεσπρωτίας, το 2011 στην περιοχή της Καρδίτσας και το 2012 στο Νομό Τρικάλων. Η ασθένεια εκδηλώνεται στην αρχή με εμφάνιση αραιού, χλωρωτικού φυλλώματος σε έναν ή περισσότερους κλάδους του δένδρου. Παρατηρείται μαρασμός των φύλλων και νέκρωση ορισμένων κλάδων. Τα συμπτώματα αυτά παρατηρούνται συνήθως την άνοιξη και το καλοκαίρι, που οι ανάγκες του φυτού σε νερό είναι αυξημένες. Τόνισε ότι ο κυριότερος παράγοντας που συμβάλλει στην διάδοση του μύκητα είναι ο άνθρωπος. Ο συχνότερος τρόπος διασποράς σε κοντινές και μακρινές περιοχές είναι τα μολυσμένα εργαλεία (αλυσοπρίονα, πριόνια, τσεκούρια κλπ.) τα οποία μπορούν εύκολα να μεταφέρουν το μύκητα με τη μορφή μολυσμένου πριονιδίου ή σπορίων όταν κόβονται μολυσμένα δένδρα. Επίσης, η μετάδοση μπορεί να οφείλεται και σε μηχανήματα εκσκαφής που χρησιμοποιούνται σε ποτάμια ή δρόμους με προσβεβλημένα δένδρα, μεταφέροντας μολυσμένο χώρα ή κομμάτια ξύλου που δημιουργούν νέες εστίες. Όταν η ασθένεια προσβάλλει κάποιο πλατάνι σε ένα ποτάμι, στη συνέχεια διαδίδεται στα γειτονικά πλατάνια με επαφές των ριζών τους. Σε αρκετές περιοχές της Πελοποννήσου και της Ηπείρου οι νεκρώσεις δένδρων μέσα σε ποτάμια επεκτείνονται για αρκετά χιλιόμετρα και τα νεκρά δένδρα είναι χιλιάδες.
Ο κ. Τσόπελας, τόνισε ότι από τη στιγμή που ένα δένδρο προσβληθεί, δεν υπάρχει καμία γνωστή μέθοδος ή κάποιο φυτοφάρμακο που θα μπορούσαν να θεραπεύσουν την ασθένεια. Ωστόσο είναι δυνατή η λήψη προληπτικών φυτοπροστευτικών μέτρων για τον περιορισμό διασποράς της ασθένειας. Οι βασικοί στόχοι των μέτρων αντιμετώπισης είναι η αποφυγή της διάδοσης του μύκητα σε άλλες περιοχές και η εξαφάνιση της ασθένειας σε κάθε περιοχή που παρουσιάζεται. Σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση της ασθένειας είναι η έγκαιρη διάγνωση σε νέες εστίες προσβολής. Όταν η ασθένεια βρίσκεται στα αρχικά στάδια και ο αριθμός των προσβεβλημένων δένδρων είναι περιορισμένος, τα μέτρα αντιμετώπισης είναι αρκετά αποτελεσματικά και το κόστος περιορισμένο.
Ενδεικτικά, αλλά ουσιαστικά προληπτικά μέτρα είναι: 1) Η αποφυγή της υλοτομίας, της κλάδευσης και της πλήγωσης δέντρων πλατάνου, 2) Η αποφυγή της εισόδου μηχανημάτων σε περιοχές με πλατάνια, 3) Η χρησιμοποίηση μόνο μηχανημάτων και εργαλείων που έχουν απολυμανθεί (απολύμανση με καλό πλύσιμο και χλωρίνη), 4) Η μη διακίνηση ξύλου πλατάνου για καύση ή άλλη χρήση, 4) Αν παρατηρηθεί πλάτανος με ύποπτα συμπτώματα προσβολής άμεση ειδοποίηση της Δασικής Υπηρεσίας ή της Διεύθυνσης Γεωργίας.
Ο κ. Τσόπελας, σημείωσε ότι από τους μέχρι τώρα ελέγχους που έχουν πραγματοποιηθεί στη Μακεδονία, από το Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων, σε συνεργασία με τις Δασικές Υπηρεσίες των νομών, δεν έχουν διαπιστωθεί προσβολές από την ασθένεια. Ωστόσο, δεν αποκλείεται στο εγγύς μέλλον να εισβάλλει και σε περιοχές της Μακεδονίας με κάποιο μολυσμένο μηχάνημα ή κάποιο εργαλείο κοπής ή κλάδευσης δένδρων που είχε προηγουμένως χρησιμοποιηθεί σε προσβεβλημένα δένδρα άλλων περιοχών της χώρας. Κλείνοντας, ο κ. Τσόπελας συνεχάρη τον Δήμαρχο για την πρωτοβουλία της εκδήλωσης και υπογράμμισε τη μεγάλη σημασία της πρόληψης και της ετοιμότητας στην αντιμετώπιση της ασθένειας.
Ακολούθησαν ερωτήσεις, τοποθετήσεις και συζήτηση που συντόνισε ο κ. Νίκος Κύρου. Απαντώντας, μεταξύ άλλων, ο κ. Τσόπελας σε ερώτηση που τέθηκε, διευκρίνισε ότι ο κισσός που εμφανίζεται συχνά σε πλατάνια δεν επηρεάζει το δέντρο και γι’ αυτό δεν πρέπει να κόβεται, γιατί ενδέχεται με το κλάδεμα να πληγωθεί ο πλάτανος και να μεταδοθεί ο μύκητας. Επίσης, ο κ. Τσόπελας κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Νάουσα επισκέφθηκε διάφορες περιοχές με πλατάνια (άλσος Αγίου Νικολάου, πλακόστρωτο πάρκου, πλατεία Καρατάσου κλπ.), απ’ όπου πήρε δείγματα και διαπιστώθηκε ότι δεν υπάρχει πρόβλημα ή εμφάνιση της εν λόγω ασθένειας.
Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν επίσης, οι Αντιδήμαρχοι κ.κ. Εμμ. Βαδόλας, Γ. Βασιλείου και η κα. Ευδ. Ιτσκάρα, οι δημοτικοί Σύμβουλοι κα. Μ. Καρυδά, κ. Θ. Βράντσης, κ. Ι. Κελεσίδης, ο Πρόεδρος της κοινότητας Ροδοχωρίου κ. Αν. Μωυσίδης, ο ιερέας Αθ. Νίκου, ο Διοικητής της Π.Υ.Ν. κ. Ν. Παλαμούτης, εκπρόσωποι του Δασαρχείου και στελέχη της Δ/νσης Περιβάλλοντος του Δήμου Νάουσας, γεωπόνοι, εκπρόσωποι και μέλη του ΚΕΠΚΑ, του Κ.Π.Ε., του Ομίλου Περιβάλλοντος Πολιτισμού «Αράπιτσα» και αρκετοί πολίτες.
